Księgi Pisma Świętego

Czytelnia

Pismo Święte stanowi bibliotekę 73 Ksiąg, uznanych za natchnione oraz kanoniczne przez Kościół Katolicki:
46 z nich tworzy zbiór zwany Starym Testamentem (Starym Przymierzem); przy czym natchnienie 39 ksiąg jest uznawane przez wszystkie kościoły chrześcijańskie,
27 to Księgi Nowego Testamentu.

Biblia składająca się z wielu Ksiąg jest właściwie "biblioteką" (greckie słowo biblia oznacza dosłownie "księgi") - bardzo zróżnicowanym wyborem literatury hebrajskiej, połączonym wspólnym mianownikiem: tematem Objawienia - i Bożym natchnieniem. Są to księgi uznane za kanoniczne - wyznaczające pewną "normę" dla prawd wiary. Słowo "kanon" pochodzi od hebrajskiego kaneh - dosłownie trzcina, kij mierniczy - oznacza ono zasadę, według której coś się mierzy; normę, regułę postępowania. Pochodzi od niego greckie słowo kanon o podobnym zakresie znaczeniowym - używane m.in. przez św.Pawła.

Można więc powiedzieć, że jeśli Księgi są kanoniczne - to znaczy: Kościół uznał, że w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą prawdy, jaka z woli Bożej miała być przez Pismo święte utrwalona dla naszego zbawienia (Katechizm Kościoła Katolickiego, 107). Krótki opis formowania się kanonu znajdziesz na stronie Rozwój kanonu biblijnego.

Kanon ksiąg Starego Testamentu w chrześcijaństwie

Stary Testament składa się z 46 ksiąg: 39 ksiąg protokanonicznych (uznawanych za natchnione przez wszystkich Izraelitów) oraz 7 ksiąg deuterokanonicznych (których natchnienie bywało kwestionowane w starożytnym Izraelu przez część uczonych w Piśmie, a współcześnie - przez judaizm i protestantyzm).

Można powiedzieć, że zawartość katolickiego Starego Testamentu jest tożsama z Pismem Świętym, używanym przez większość Żydów diaspory w okresie powstawania Kościoła chrześcijańskiego (Septuaginta), a następnie przez pierwszych chrześcijan.

Istnieją natomiast dwie różnice między naszym ST a współczesną Biblią Hebrajską.

Pierwsza różnica między naszym ST a Biblią Hebrajską polega na braku w kanonie hebrajskim fragmentów deuterokanonicznych (tych, które znano wyłącznie w greckich przekładach pod koniec I wieku). Podczas synodu uczonych rabinistycznych w Jamni (Yavne) w 90 roku po Chrystusie, w reakcji m.in. na niesłychanie szybki rozwój chrześcijaństwa, uważanego przez faryzeuszy za bardzo szkodliwą sektę, w trosce o czystość judaizmu za kanoniczne uznano wyłącznie te księgi, które w ówczesnej opinii zachowały się wyłącznie w języku hebrajskim. Nie znano wtedy biblioteki z Qumran - zwoje znad Morza Martwego zawierają manuskrypty wszystkich ksiąg Starego Testamentu, z wyjątkiem protokanonicznej - znanej wówczas w wersji hebrajskiej i uznanej przez rabinów w 90 r. za kanoniczną - Księgi Estery; pochodzą one sprzed narodzenia Chrystusa i dowodzą niezwykłej staranności przekładu tekstu i jego przekazu na przestrzeni ponad 2000 lat.

Drugą różnicę stanowi inne uporządkowanie ksiąg. Judaizm (Biblia hebrajska) dzielił je na trzy grupy - są to: Prawo (Pięcioksiąg Mojżesza), Prorocy (osiem ksiąg, w tym traktowani jako jedna księga Prorocy Mniejsi - dwunastu proroków od Ozeasza do Malachiasza) oraz Pisma (jedenaście ksiąg - trzy poetyckie: Psalmy, Księga Przysłów, Księga Hioba; pięć Zwojów - Pieśń nad Pieśniami, Księga Rut, Treny, Księga Koheleta i Księga Estery oraz księgi: Daniela, Ezdrasza i Nehemiasza, Kronik). Daje to razem w Biblii Hebrajskiej 24 księgi. Natomiast układ ksiąg chrześcijańskiego Starego Testamentu jest oparty na Septuagincie, w której dokonano ok. II w. p.n.e. tematycznej reklasyfikacji ksiąg, czego odzwierciedleniem jest dzisiejsze mówienie o księgach historycznych, dydaktycznych (czasami nazywanych poetyckimi) i profetycznych (prorockich). Interesujące jest to, że część judaistycznego zbioru ksiąg Prorockich tworzą nasze księgi "historyczne" (o czym parę zdań jest na stronie o Biblii hebrajskiej).

Kościoły protestanckie, w odróżnieniu od katolickich i prawosławnych, nie uznają natchnienia części ksiąg, nazywanych księgami deuterokanonicznymi - uznają za natchnione wyłącznie księgi obecne w kanonie hebrajskim, jednak w układzie ksiąg takim, jak w Septuagincie. Oznacza to, że kolejność ksiąg jest taka sama w bibliach chrześcijańskich, z tym, że ekumeniczne wydania Biblii zwykle umieszczają księgi deuterokanoniczne na końcu Starego Testamentu.
Księgi deuterokanoniczne protestanci nazywają Apokryfami, natomiast apokryfy (w naszym rozumieniu) pseudoepigrafami (ponieważ z reguły piszący je autorzy starali się "podpiąć" swoje dzieło pod którąś ze znanych postaci; np. apokryficzna Ewangelia św. Tomasza jest pseudoepigrafem w nazewnictwie protestanckim).

Protestanckie wydania Biblii są więc pozbawione części ksiąg, zwanych księgami deuterokanonicznymi (w poniższym zestawieniu oznaczmy je gwiazdką*).

Księgi Starego Testamentu umownie podzielono w oparciu o ich treść na trzy grupy ksiąg:

- księgi historyczne (21 Ksiąg: Pięcioksiąg Mojżesza, księga Jozuego, Sędziów i Rut, po dwie księgi: Samuela, Królewskie i Kronik, oraz księgi: Ezdrasza, Nehemiasza, Tobiasza*, Judyty*, Estery i dwie Księgi Machabejskie*),

- księgi dydaktyczne (7 Ksiąg: Hioba, Psalmów, Przysłów - czasem zwana Księgą Przypowieści, Koheleta - czyli Kaznodziei, Pieśń nad Pieśniami, Mądrości* oraz Syracha*),

- księgi profetyczne (18 Ksiąg: Izajasza, Jeremiasza z Lamentacjami - zwanymi czasem Trenami, Barucha*, Ezechiela, Daniela oraz dwunastu Proroków Mniejszych).

Zestawienie ksiąg Starego Testamentu (kanon katolicki, protestancki i prawosławny) z księgami Biblii hebrajskiej znajdziesz na stronie Biblia hebrajska a chrześcijański Stary Testament: porównanie.

powrót na górę strony

Kanon ksiąg Nowego Testamentu

Nowy Testament był pisany w latach 50 -102 (są to daty przybliżone, część biblistów przyjmuje węższe ramy czasowe - np. 56-100). Konieczność "oficjalnego" potwierdzenia, które księgi Kościół uznaje za natchnione Słowo Boże, pojawiła się wraz z literaturą apokryficzną, często mającą charakter pism gnostycznych (znane są np. "ewangelia Tomasza" z II wieku, liczne apokalipsy), oraz z wybiórczym przyjmowaniem pism Nowego Testamentu przez niektóre kościoły. Kilka manuskryptów z IV wieku wymienia księgi tworzące kanon. Najstarsze kompletne zestawienie ksiąg Nowego Testamentu zawiera Kodeks Synajski z IV wieku (datowany na około 325 rok; jest w nim także zestawienie ksiąg Starego Testamentu), natomiast z II wieku (ok. 170 r.) pochodzi fragment Muratoriego (od nazwiska jego odkrywcy) - w którym nie ma wymienionych dwóch pism: Listu do Hebrajczyków oraz Listu św. Jakuba. Zawartość kanonu Nowego Testamentu jest jednoznaczna: wszystkie kościoły chrześcijańskie są w tym temacie zgodne - tworzy go 27 natchnionych Ksiąg Nowego Testamentu:

- cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie, napisane przez św. Łukasza Ewangelistę,

- Listy apostolskie (21 ksiąg),

- Księga Apokalipsy (czasem zwaną Księgą Objawienia).

powrót na górę strony

Biblia - prywatna strona o Piśmie Świętym. 2003-2024